Qassimiut

QASSIMIUT

Kommune Kujallermi Qassimiut avannarpasinnersaavoq. Qassimiuni eriagisassaqqissunik illoqarlunilu nunaqartut kulturikkut eqeersimaartorujussuupput. Taamatuttaaq nunaqarfiup eqqaani itsarsuarnitsanik annertuumik assaasoqarnikuuvoq. Aammattaaq Naalakkersuisut siulittaasorisimasaata Jonathan Motzfeldt-ip Qassimiuni peroriartorsimanera nunaqarfimmiunit tulluusimaarutigineqartarpoq.

Innuttaasut inissiallu

2011-mi nunaqarfimmiipput inuit 25-it. Ukiuni kingullerni agguaqatigiisillugu ukiorineqartartut qaffakkiartorsimapput.

Nunaqarfimmi katillugit 45-nik illoqarpoq. Ukiut siuliini inuerukkiartorsimanera peqqutaalluni, illut (2010-mi tallimat) amerlanersaat inoqanngillat.

Nunaqarfimmi utoqqarnut tulluuttunik najugaqarfeqarlunilu inissiaqarpoq. Utoqqaalli amerlanersaat namminneq angerlarsimaffimminniiginnarnissartik qinertarpaat. Utoqqaat illuinut nuunnissamut kiisalu angerlarsimaffimmi ikiorteqarnissamut neqeroorut tiguneq ajorpaat. Utoqqaat illuanni oqoqartoq paasineqarmat, inuisa allamut nuutsinniarnissaat sulissutigienqarlunilu pilersaarusiorneqarpoq. Taamatuttaaq annertunerusumik iluarsaassisoqartussanngorpoq.

Talittarfik inuussutissarsiornerlu

Qassimiuni umiarsuarnut imarpikkoortaatinut talittarfeqarpoq. Taamatuttaaq tunissassiorfeqarlunilu pisiniarfeqarpoq, Pilersuisoq. Nunaqarfimmi tunisassiorfik tunisassiorsinnaanissamut akuersissutinik marlunnik peqarpoq. Tassani neqit aalisakkallu suliareqqaarneqartarput. Taamaammat ukiup annertunersaani tunisassiorfik ingerlasinnaasarpoq. Aammattaaq isertitatigut suliffissaqarnikkullu pissutsit aalaakkaasuupput. Nunaqarfimmi piniagassarpassuaqarnera tunisassiorfiullu sulisussanik amigaateqartuarnera peqqutaalluni, tunisinissaq tunisassiornissaminngarnit killilersorneqarneruvoq. Nunaqarfiup imminut napatinnerulersinnaanissaa amerlanerusunillu sulisoqarnissaa siunertaralugu, aalisakkanik tunisassiorfiup allilerneqarnissaa takorluugaavoq.

Nunaqarfimmi saarulliit ikileriarsimaneri peqqutaallutik inuussutissarsiornikkut periarfissanut sunniuteqangaatsiarpoq. Ukiunili kingullerni tunisassiorfimmut tunisisarneq ingerlaannarsimavoq. Ukioq 2003-miit kingornalu arfernik puisinillu tunisisoqartarpoq. 2009-mi tunisassiorfiup qerinasuartitsivianik taarsiinissamut aningaasarpaalunnik atuisoqarpoq. Ullumikkut qerinasuartitsiviup isumannaatsumik ajunngitsumillu ingerlanera peqqutaalluni siunissami tunisassiornerup annertunerulernissaa ilimagineqarpoq. 2010-mi aasaagaa Qassimiut avannaata tungaani nunaqavissut sulisorineqarnissaat siunertaralugu nutaamik panertitsiviliassamut aningaasaliisoqarnissaa Kommune Kujallermit aalajangiivigineqarpoq. Tunisassiassaaleqinerup nalaani ataasiakkaanik suliffissaaleqisoqarsinnaasarpoq.

Sunngiffik pisortaqarfiillu

Una toorlugu nunap assingini illut teknikkikkullu atortorissaarutit takusinnaavatit

Qassimiuni atuarfeqarpoq, oqaluffeqarpoq, iliveqarfeqarpoq, katersortarfeqarpoq. Aammattaaq mikinerusumik nunaqarfiup meerartaannut pinnguartarfeeraqarpoq. Pilersaarusiortoqarnerata nalaani atuarfimmi atuartut marluinnaapput. Nunaqarfiullu meerartaasa atuartitaanikkut sammisassaqartitaasinnaanissaat eqqarsaatigalugu, atuarfiup atatiinnarneqarnissaa piaartumik naliliiffigineqartariaqarpoq. Piffissami pilersaarusiorfiusumi oqaluffik naammaginartumik pitsaassuseqartutut naliliiffigineqarpoq.

Qassimiuni Illu Sullissivimmik peqanngilaq. Illut sullissivik uffartarfillu katersortarfimmiipput. ukiualunnguillu matuma siorna atuarfitoqqaq sannavinngortinneqarlunilu nunaqarfiup allaffiatut atulersinneqarpoq. Illut pingasut akuerineqarsinnaasunngorlugit iluarsaanneqassanersut imaluunniit illumik sullissisviliortoqassanersoq naliliisoqassaaq. Katersortarfik kiassarneqannginnera peqqutaalluni atorneqarsinnaanera killeqarpoq.

Kulturi eriagisassallu

Qassimiuni kulturikkut kingornussassaqarluartoq malunnarpoq. Ujaqqanik quersualiatoqaq 1800-ukkunneersuuvoq. B-81-ip silataa iluarsarneqarnikuullunilu eqqissisimatitaavoq. Atuarfitoqaq B-111-imiittoq eriagisassaqqissuuvoq. Pitsaavallaannginneralu peqqutaalluni atorneqarneq ajorpoq. B-76 Pilersuisup pisiniarfeqarfia illulu B-86, nunasiaataanerup nalaaniilli illut eriagisassaqqissuullutik sulilu pitsaasuummata atorneqarput. Kiisalu oqaluffik B-112 atuarfillu B-480 nutaajusut eriagisassaqqissuupput.

Aammattaaq najugaqartariaaseq malilluinnarlugu issuinnarmik illulioqqittoqarnikuuvoq.

Avatangiisit pilersuinerlu

Nunaqarfimmi eqqakkanut ikuallaaveqarpoq. Eqqakkallu tassani ikuallanneqartarput. Arsakut eqqagassallu annertunerusut nunaqarfiup eqqaaviata toqqorsivianut inissinneqartarput. Batterikut, saviminikut, igaffimmi errorsisarfimmilu atortorissaarutikut atortukullu kallerup inneranoortut immikkoortiteriarlugit eqqaavissuup toqqorsivianut inissikkallarneqartarput.

Nunamit kuuffilianilluunniit  imikoorutaasup illunut kuuttarneranut isugutaap ajornartorsiutaasarnera peqqutaalluni kuuffissuartut atorneqarsinnaasunik imiisivissanik ilioraasoqarnikuuvoq. Nunaqarfimmi kuuffissualiortoqarsinnaanissaa ilimananngilaq. Kisiannili imissaq arlaatigut qanoq iliuuseqarfigineqarsinnaanersoq misissorneqassaaq.

Nukissiorfimmit ingerlanneqartumik nunaqarfimmi elværkeqarpoq. 2009-10-mi elværki iluarsaanneqarpoq. Uumasuutit naasulluunniit atorlugit ikummatissaliaq motorimut gassitortumut kallerup inniliuuteqarfimmi atuisoqarsinnaaneranik misissuisoqarnissaa eqqarsaatigineqarpoq - Kommunimi namminersortunilu tamanna eqqarsaatigineqarpoq. 2007-imi elværkip ilaa iluarsaanneqarpoq.

Tatsimeersumit avannaata kitaata tungaaniittumi imissamik nunaqarfik pilersorneqarpoq. Imeq sullulikkoortillugu kuutsitsivinnut ingerlatinneqartarpoq. 2009-mi imeqarfiup ilaa sorujuiaasersorlugulu qinngornernik ultraviulet-iusunik saliivilersorneqarpoq. Taamaammat piffissami pilersaarusiorfiusumi allatigut qanoq iliortoqarnissaanut pilersaarusiortoqarsimanngilaq. 2008-mi erngup aqqutaanik iluarsaassisoqarpoq. Nunaqarfiullu annersaani erngup aqqutaanik peqarpoq.

Nunaqarfimmi illut kissarsuutinik uuliatortunik kiassaasersorneqarput.

Angallannikkut pissutsit

Nunaqarfik tamani aqqusineqarpoq. Pisuinnarnut aqquserngit pineqartut qallersorneqarnikuupput.  Taakkulu allilerneqarnissaannut periarfissarsiortoqassaaq. Ukiukkut erngup qeruttarnerata ajornartorsiutaasarnera aqquserngullu ilaa quatsertarnera peqqutaalluni angallavigiuminaasssisarpoq. Siunissami aqqusinernik aaqqissuussisoqassatillugu taamatuttaaq aqqusinernik ajortunik iluarsaasoqassatillugu nunaqarfimmiut peqataasarnissaat pisariaqarpoq. Nunaqarfimmi biileqanngilaq. Kisianni mikernerusunik truck-eqarlunilu assartuinermi atorneqartartumik assakaasunik sisamanik ingerlatitamik motorcykel-eqarpoq. Nunaqarfiup avataatungaani qulimiguulimmut mittarfeeraqarpoq.

Nunaqarfimmi oqarasuaatinut attaveqaasersortittoqarsinnaallunilu internet-imut attavilertinnissamut periarfissaqarpoq. Nunaqarfiup innuttaanit ”internet-cafe”-liortoqarnissaa kissaatigineqarpoq.

Nunaqarfiup ineriartortinneqarnissaanut iliuusissatut pilersaarutit

Qassimiuni aalisarnermik piniarnermillu inuussutissarsiornissamut suli periarfissaqarpoq. Taamaammat talittarfimmik tunisassiorfimmillu aserfallatsaaliuisoqarlunilu ineriartortitsisoqartuarnissaa pisariaqarpoq. Nunaqarfimmi sulisussaqassappat nunaqarfiup pilerinarsarnissaa kissaatigineqarpoq. Innuttaasunit takornarianillu takkukkummaartussanit tamanna piviusunngortinneqassaaq. Tassunga atatillugu nunaqarfimmiunit illu sullissivimmik, tassa cafe-mik, internetimik, amminut mersortarfimmik, ujaqqanik sanaluttarfiusinnaasumik, il.il. pilersitsisoqarnissaa kissaatigineqarpoq.  Katersortarfiup B-798-ip, atuarfitoqqap B-111-ip uffartarfiullu B-1182-ip iluarsaanneqarnerisigut Illu Sullisissvimmik pilersitsisoqarsinnaavoq. Taassuma saniatigut nunaqarfimmi 1800-ukkuniilli illut ilaat eriagissassaqqissup iluarsaanneqarnissaa kulturikkullu takussutissanngortinneqarnissaa kissaatigineqarpoq.  Takornariat amerlanerulernissaat  siunertaralugu, aalisariartitsinissamut piniariartitsinissamullu neqerooruteqartoqarsinnaavoq. Taamatuttaaq nunaqarfiup allaffiata ineeraani tikeraartut unnuiffissaliuunneqarsinnaanerat takorloorneqarsinnaavoq.